دانش‌آموزان در دوره متوسطه دوم باید از میان شش رشته ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، فنی و حرفه‌ای، کاردانش و معارف یکی از شاخه‌ها را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. شاخه تحصیلی کاردانش یکی از شش شاخه تحصیلی دانش‌آموزان در دوره متوسطه دوم است. دانش‌آموزانی که به رشته‌های تحصیلی کاردانش علاقه دارند در سال نهم این رشته‌ها را انتخاب می‌کنند و پس از سپری کردن چند سال دیپلم رشته مورد علاقه خود را دریافت می‌کنند. دانش‌آموزانی که به رشته‌های عملی علاقه دارند به راحتی می‌توانند به سراغ رشته‌های تحصیلی کاردانش بروند و اکثر کلاس‌های خود را در کارگاه‌ها سپری کنند. تیم محتوای حرف آخر در این مطلب به سراغ معرفی رشته های تحصیلی کاردانش می‌رود و رشته‌های این شاخه را به دانش‌آموزان پایه نهم معرفی می‌کند.
معرفی رشته های تحصیلی کاردانش
رشته های تحصیلی کاردانش در 3 زیر شاخه اصلی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرند. دانش‌آموزان می‌توانند در سه زیر شاخه صنعت، خدمات و کشاورزی و هنر به ادامه تحصیل بپردازند. تمامی رشته‌هایی که در این سه زیر شاخه ارائه می‌شوند بر اساس تربیت نیروی کار حرفه‌ای طراحی شده‌اند. این بدین معنی است که تمامی رشته های تحصیلی کاردانش به صورت عملی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرند.
شاخه صنعت
| برق ساختمان | برق صنعتی | مکانیک صنایع |
| کارهای عمومی ساختمان | الکترونیک صنعتی | کارهای فلزی ساختمان |
| تزئینات داخلی ساختمان | نساجی عمومی | نقشه کشی ساختمان |
| ماشین‌های الکتریکی | تاسیسات حرارتی و برودتی | تراشکاری |
| نصب و سرویس آسانسور | سنگ کاری و کاشی کاری | تاسیسات بهداشتی ساختمان |
| معماری آینه کاری | تعمیر موتورهای دیزل دریایی | ریخته گری |
| آبکاری فلزات | تصویرسازی دیجیتالی | تولید کننده چند رسانه‌ای |
| عیب یابی سیستم‌های رایانه‌ای | تولید و توسعه دهنده پایگاه‌های اینترنتی | برنامه نویسی پایگاه داده |
| برنامه نویسی بازی‌های رایانه‌ای | تعمیر ابزار دقیق | تعمیر تلفن‌های رومیزی و همراه |
| تعمیر لوازم خانگی برقی | تابلوسازی برق صنعتی | طراحی و توسعه صفحات وب |
| فرزکاری CNC | اتوماسیون صنعتی | سیستم‌های صوتی و تصویری |
| روکش کاری چوبی | ساخت مصنوعات فلزی | مبل سازی مدرن |
| چاپ افست | تاسیسات حرارت مرکزی | مدل سازی |
| ناظر فنی چاپ | پلاستیک کار | ماشین ابزار |
| مبل سازی کلاسیک | جوشکاری گاز محافظ | تعمیر خودروهای تجاری |
| خدمات پس از فروش خودروهای سبک | تعمیر و نصب ماشین ابزار | تزئینات داخلی چوبی |
| تاسیسات گازرسی ساختمان | کابینت سازی چوبی | بازسازی مبلمان |
| تراشکاری CNC | اپراتور CNC چوب | تعمیر موتور خودرو |
| قالب سازی فلزی | نقشه کشی صنعتی به کمک رایانه |
شاخه کشاورزی و خدمات
| کشت و کار مکانیزه | هتلداری | تعمیر ماشین‌های ثابت کشاورزی |
| ایمنی و آتش نشانی | تعمیر موتورهای سبک کشاورزی | مددیاری سالمندان |
| ایجاد و نگهداری فضای سبز | حسابداری مالی | پرورش صنعتی دام‌های سنگین |
| مددیاری افراد با نیروهای ویژه | پرورش پرندگان زینتی | تولید نهال و جنگل کاری |
| تکثیر ماهیان گرم آبی | امور اداری | پرورش صنعتی دام‌های سبک |
| زراعت غلات و حبوبات | پرورش درختان گرمسیری | پرورش قارچ خوراکی |
| پرورش ماهیان گرم آبی | پرورش و نگهداری اسب | پرورش زنبور عسل و کرم ابریشم |
| پرورش میگو | پرورش میوه‌های هسته‌دار | پرورش ماکیان |
| تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی | راهنمای گردشگری | پرورش گیاهان جالیزی و سبزی |
| زراعت گیاهان علوفه‌ای و غده‌ای | مرغداری صنعتی | دریانوردی صیادی |
| تولید صنعتی فرآورده‌های لبنی | کشت گیاهان دارویی و زعفران | پرورش میوه‌های دانه دار و دانه ریز |
| تولید نهال و جنگل کاری | تولید فرآورده‌های گوشتی | پرورش میوه‌های هسته دار |
| پرورش گل و گیاه آپارتمانی | بورس و اوراق بهادار | فرآوری آبزیان و تولید کنسرو |
شاخه هنر
| عکاسی | سفالگری | آواز ایرانی |
| آواز جهانی | تصویر برداری | هنر آیینه کاری |
| دستیاری طراحی لباس | معماری داخلی | مدیریت آشپزی و قنادی |
| چهره سازی | خیاطی لباس زنانه | نگارگری |
| خیاطی لباس شب و عروس | منبت کاری | طراحی طلا و جواهر |
| نقاشی ایرانی | خیاطی مردانه دوز | نوازندگی ساز ایرانی |
| ساز سازی (سه تار و ساز ضربی) | نوازندگی ساز جهانی | قلم زنی روی فلز |
| عکاسی دیجیتال | طلا و جواهر سازی | ساز سازی (سنتور و سه تار) |
| صحافی و جلد سازی | چاپ باتیک و سیلک اسکرین | هنر معرق کاری |
| چاپ دستی | دوخت لباس‌های محلی | سراجی کفش |
| کاغذ سازی | چاپ باتیک و قلم کار | |
| چاپ باتیک و سیلک اسکرین | هنر فرش | گرافیک رایانه‌ای |
| خاتم سازی | دستیاری تهیه لباس‌های نمایشی | خاتم کاری |
| صفحه آرایی | تراش سنگ‌های قیمتی | معرفی کاشی |
| کاشی سازی هفت رنگ | سفال و لعاب | طراحی بسته بندی |
| تراش و تزئین شیشه و کریستال | تصویرسازی و جلوه‌های رایانه‌ای | طراحی و نقاشی فرش |
سوالات متداول در مورد معرفی رشته های تحصیلی کاردانش
1) رشته های تحصیلی کاردانش در چه زیرشاخه‌هایی ارائه می‌شوند؟
رشته‌های کاردانش در سه زیر شاخه اصلی صنعت، کشاورزی و خدمات و هنر به داوطلبان ارائه می‌شوند.
2) آیا رشته‌های فنی و حرفه ای و رشته های کاردانش با یکدیگر یکسان هستند؟
این رشته‌ها شباهت‌هایی با یکدیگر دارند اما در حالت کلی این رشته‌ها با یکدیگر هم معنی نیستند. رشته‌های کاردانش در مقایسه با رشته‌های فنی و حرفه ای بیشتر حالت عملی دارند و بیشتر درس‌ها در کارگاه‌ها آموزش داده می‌شود.
3) آیا داوطلبان کاردانش می‌توانند در کنکور سراسری شرکت کنند؟
این سوال بسیاری از دانش‌آموزان کاردانش است. بله این دانش‌آموزان به راحتی می‌توانند در آزمون سراسری شرکت کنند و رشته های مورد علاقه خود را انتخاب کنند.