معرفی کامل رشته های پیراپزشکی در ایران

داوطلبان گروه تجربی معمولا به دنبال قبولی در رشته‌های پردرآمد این گروه مانند پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی هستند. این داوطلبان باید برای قبولی در این رشته ترازهای بسیار بالایی داشته باشند. اما برخی دیگر از داوطلبان نیز به سراغ رشته‌های پیراپزشکی می‌روند. یکی دیگر از رشته‌های گروه تجربی که داوطلبان به دنبال قبولی در آن هستند، رشته‌های پیراپزشکی است. البته باید به این نکته توجه داشت که رشته‌های پزشکی و رشته‌های پیراپزشکی با یکدیگر هم معنی نیستند و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. ما در این مطلب به طور کامل تفاوت رشته‌های پزشکی و رشته‌های پیراپزشکی را توضیح می‌دهیم و سپس به سراغ معرفی رشته های پیراپزشکی می‌رویم.

تفاوت رشته های پیراپزشکی و پزشکی

یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشت، تفاوت رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی با یکدیگر است. دانشجویانی که در رشته‌های مربوط به پزشکی تحصیل می‌کنند، پزشک نامیده می‌شوند. اما پیراپزشکی شامل رشته‌هایی است که به روش‌ها و مهارت‌های حفظ سلامتی افراد مربوط می‌شود. به افرادی که در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند، پیراپزشک گفته می‌شود. پیراپزشکان کارهای خود را زیر نظر پزشکان انجام می‌دهند و به آن‌ها کمک می‌کنند. کادر درمانی یک بیمارستان از پیراپزشکانی تشکیل شده است که در کنار پزشکان به درمان بیماران کمک می‌کنند.

معرفی رشته های پیراپزشکی سراسری      

همان طور که در قسمت بالا به آن اشاره دارد، رشته های پیراپزشکی و رشته‌های پزشکی متفاوت هستند و معانی یکسانی ندارند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که پیراپزشکان متخصصانی هستند که در کنار پزشکان، کادر درمانی یک بیمارستان را تکمیل می‌کنند. در ادامه مطلب به سراغ معرفی رشته های پیراپزشکی می‌رویم و محبوب‌ترین این رشته‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.

معرفی انواع رشته های پیراپزشکی    

• ساخت پروتزهای دندانی
• بهداشت عمومی
• بهداشت حرفه‌ای
• بهداشت محیط
• مدیریت خدمات بهداشت درمانی
• کتابداری در شاخه‌ پزشکی
• فناوری اطلاعات سلامت
• اتاق عمل
• علوم حدیث، اخلاق و آداب پزشکی
• مامایی
• پرستاری
• اعضای مصنوعی و وسایل کمکی
• شنوایی شناسی
• بینایی سنجی
• کاردرمانی
• گفتاردرمانی
• فیزیوتراپی
• مددکاری اجتماعی
• پرتوشناسی(رادیولوژی)
• پرتودرمانی(رادیوتراپی)
• هوش‌بری
• علوم آزمایشگاهی
• علوم تغذیه
• تکنولوژی اتاق عمل
• اداره‌ امور بیمارستان‌ها
• تکنولوژی پزشکی هسته‌ای
• مهندسی پزشکی بالینی

پردرآمدترین رشته های پیراپزشکی

1) رشته فیزیوتراپی

یکی از محبوب‌ترین رشته‌های پیراپزشکی که داوطلبان زیادی به دنبال قبولی در آن هستند رشته فیزیوتراپی است. رشته فیزیوتراپی از درآمد و بازار کار بسیار خوبی در جامعه برخوردار است. دانشجویانی که در این رشته تحصیل می‌کنند پس از فارغ‌التحصیلی به درمان فیزیکی بیماران می‌پردازند. هدف از این رشته، درمان بیماران و بهبود آن‌ها بدون استفاده از دارو و مواد شیمیایی است. مقطع کارشناسی این رشته پیراپزشکی بدون گرایش تحصیلی است. دانشجویان باید در مدت زمان 4 سال و 8 ترم تحصیلی 135 واحد درسی و 24 واحد کارآموزی را سپری کنند.

رشته فیزیوتراپی جزو رشته‌های 1 زیرگروه تجربی است. داوطلبانی که به دنبال قبولی در این رشته هستند باید به ضرایب زیرگروه 1 توجه داشته باشند. مهم‌ترین درس‌ها برای قبولی در رشته فیزیوتراپی درس‌های زیست شناسی با ضریب 4 و شیمی با ضریب 3 هستند. این رشته در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دارای گرایش‌های متنوعی است و دانشجویان می‌توانند با توجه به علاقه خود در این مقاطع تحصیل کنند.

معرفی رشته های پیراپزشکی و بازار کار: رشته فیزیوتراپی

داوطلبان و فارغ‌التحصیلان این رشته از نظر درآمد و بازار کار مشکلی ندارند، زیرا این رشته از بازار کار بسیار مناسبی برخوردار است. درآمد یک فیزیوتراپیست به تجربه، مهارت و سابقه کار آن فیزیوتراپ بستگی دارد. اما در حالت کلی، فارغ‌التحصیلان این رشته به هیچ عنوان نباید نگران آینده شغلی خود باشند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در مراکز زیر فعالیت داشته باشند:

• بیمارستان‌ها
• درمانگاه‌ها
• مراکز توانبخشی
• هلال احمر
• و ….

دروس عمومی رشته فیزیوتراپی

مبانی نظری اسلام	ادبیات فارسی	اخلاق اسلامی
زبان عمومی	آشنایی با منابع اسلامی	تاریخ و تمدن اسلامی
جمعیت و تنظیم خانواده	انقلاب اسلامی	تربیت بدنی 1
تربیت بدنی 2		تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران

دروس پایه رشته فیزیوتراپی

بیوشیمی و داروشناسی	فیزیولوژی عمومی	فیزیولوژی عصب و عضله
تشریح اندام تحتانی	تشریح سر، گردن و تنه	تشریح اندام فوقانی
تشریح سطحی	تشریح اعصاب	بافت‌شناسی
آسیب‌شناسی	بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی	روان‌شناسی عمومی و بیماران
بیماری‌های مغز و اعصاب	ژنتیک	جراحی عمومی
بیماری‌های روماتیسمی و پوستی	روانپزشکی	ارتوپدی
رادیولوژی	مدیریت بخش فیزیوتراپی	زبان تخصصی
کمک‌های اولیه	فیزیوتراپی در بیماری‌های اعصاب 1، 2 و 3	اصول توانبخشی و فیزیوتراپی
فیزیوتراپی در بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی	فیزیوتراپی در بیماری‌های روماتیسمی و پوستی	فیزیوتراپی در بیماری‌های ارتوپدی 1 و 2
کینزیولوژی و بیومکانیک 1، 2 و 3	فیزیوتراپی در بیماری‌های جراحی	روش‌های اختصاصی تمرین درمانی
الکتروتراپی 1و2	ارزشیابی دستگاه عضلانی – اسکلتی	وسایل کمکی و اندام‌های مصنوعی
درمان‌های دستی 1، 2 و 3	اخلاق حرفه‌ای	درمان مبتنی بر شواهد

دوره‌های کارآموزی رشته فیزیوتراپی

کارآموزی در عرصه ترمیمی و سوختگی	کارآموزی در عرصه بیماری‌های ارتوپدی 1	کارآموزی در عرصه بیماری‌های ارتوپدی 2
کارآموزی در عرصه بیماری‌های روماتیسمی و پوستی	کارآموزی در عرصه مشاهده بالینی	کارآموزی در عرصه بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی
کارآموزی در عرصه (سالمندان)	کارآموزی در عرصه بیماری‌های کودکان	کارآموزی در عرصه بیماری‌های مغز و اعصاب 1
کارآموزی در عرصه بیماری‌های مغز و اعصاب 2		کارآموزی در عرصه مستقل

2) رشته مامایی

در ادامه معرفی رشته‌ های پیراپزشکی به سراغ معرفی یکی دیگر از پردرآمدترین رشته های پیراپزشکی یعنی رشته مامایی می‌رویم. رشته مامایی نیز جزو رشته‌های زیرگروه 1 تجربی است. داوطلبانی که به دنبال قبولی در این رشته هستند باید به درس زیست شناسی و درس شیمی اهمیت زیادی بدهند. مهم‌ترین نقش ماما در ارتباط با مادر و کودک است. به عبارت دیگر هدف این رشته تربیت کارشناسانی است که در مورد تامین سلامت مادر و کودک آموزش می‌بینند. رشته مامایی در مقطع کارشناسی گرایشی ندارد. اما پس از گذراندن مقطع کارشناسی، دانشجویان می‌توانند در گرایش‌های مختلف ارشد این رشته به ادامه تحصیل بپردازند.

طول دوره تحصیلی این رشته در مقطع کارشناسی 4 سال است. دانشجویان باید در طول 8 ترم تحصیلی 130 واحد درسی را سپری کنند. این رشته پیراپزشکی نیز در درآمد بسیار بالایی برخوردار است و دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی به راحتی می‌توانند وارد بازار کار شوند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز بهداشتی فعالیت داشته باشند.

دروس پایه رشته مامایی

سلول شناسی و بافت شناسی	ایمنی شناسی	بیوشیمی
میکروب شناسی نظری	میکروب شناسی عملی	انگل شناسی و قارچ شناسی
فیزیولوژی 1	تشریح 1 و 2	فیزیولوژی 2

دروس تخصصی الزامی رشته مامایی

آسیب شناسی عمومی و اختصاصی	اصول خدمات بهداشت جامعه	کارآموزی نوزادان
بیماری‌های کودکان	نوزادان	داروشناسی عمومی 1
کارآموزی بیماری‌های کودکان	داروشناسی 2	اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
نشانه شناسی و معاینات فیزیکی	کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان	کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
آمار حیاتی – فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های داخلی 1	روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده	فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های داخلی 2
اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری‌ها	فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های داخلی 3	زبان تخصصی
فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های جراحی	اصول تغذیه مادر و کودک	کارآموزی بیماری‌های داخلی و جراحی
تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی	ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری	حقوق و پزشکی قانونی در مامایی
بهداشت مادر و کودک و باروری	کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی	مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک و باروری
جنین شناسی	کارآموزی بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده	ژنتیک
اصول روانپزشکی در مامایی	بارداری و زایمان 1، 2 و 3	بارداری طبیعی
اختلالات عملکرد جنسی	کارآموزی بارداری طبیعی	کارآموزی زایمان طبیعی
رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان	اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی	بیماری‌های زنان و ناباروری
بارداری و زایمان غیر طبیعی	کارآموزی بیماری‌های زنان	کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی
	بیماری های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان

دروس تخصصی اختیاری رشته مامایی

تغذیه در بیماری‌های مادر و کودک	درمان‌های تکمیلی و جایگزینی در مامایی	بی حسی و بیهوشی و احیاء در مامایی
طب سنتی و گیاه درمانی در مامایی	روش تحقیق و طراحی طرح تحقیق	بیولوژی تولید مثل
سیستم‌های اطلاع رسانی پزشکی	مدیریت اقتصاد بهداشت	رشد و تکامل
آموزش به بیمار و مراجعه کننده	آمادگی برای زایمان و زایمان فیزیولوژیک	تغذیه قبل، حین و بعد از بارداری
اجرای طرح حل مشکل حرفه‌ای یا مقاله تحقیقی در مامایی	ترویج تغذیه با شیر مادر	تئوری‌ها و مدل‌های مامایی و بهداشتی
مامایی و بهداشت باروری در بحران‌ها و بلایا	جامعه شناسی و آسیب شناسی اجتماعی زنان	مامایی و بهداشت باروری در سلامت شهری

دروس کارآموزی در عرصه

کارآموزی در عرصه بارداری طبیعی و غیر طبیعی	کارآموزی در عرصه نوزادان نیازمند مراقبت‌های ویژه	کارآموزی در عرصه زایمان طبیعی و غیر طبیعی 1 و 2
کارآموزی در عرصه بیماری‌های داخلی و جراحی در بارداری	کارآموزی در عرصه مدیریت و کاربرد آن در مامایی	کارآموزی در عرصه بیماری‌های زنان و ناباروری
کارآموزی در عرصه رادیولوژی و سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان		کارآموزی در عرصه بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده

3) رشته پرستاری

رشته پرستاری یکی دیگر از محبوب‌ترین و پردرآمدترین رشته های پیراپزشکی است که انتخاب سوم برای رشته های پیراپزشکی محسوب می‌شود. در ادامه معرفی رشته های پیراپزشکی به سراغ رشته پرستاری می‌رویم و بازار کار و شرایط تحصیل در این رشته را بررسی می‌کنیم. رشته پرستاری جزو رشته‌های زیرگروه 1 گروه تجربی است. داوطلبان باید درس‌های زیست شناسی و شیمی را در اولویت اول مطالعه قرار دهند. پرستاران از اعضای مهم هر کادر پزشکی در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی محسوب می‌شوند. کار اصلی فارغ‌التحصیلان این رشته مراقبت از وضعیت بیمار است. پرستار باید طبق دستورالعمل پزشک از بیماران مراقبت کند.

رشته پرستاری در یک دوره 4 ساله و 8 ترمه در اختیار داوطلبان مقطع کارشناسی قرار می‌گیرد. دانشجویان می‌توانند پس از فارغ‌التحصیلی از این رشته تا مقطع دکتری به ادامه تحصیل بپردازند. گرایش‌ها و رشته‌های مختلفی برای مقطع کارشناسی ارشد این رشته وجود دارند و دانشجویان با توجه به علاقه خود می‌توانند به سراغ یکی از گرایش‌ها بروند.

معرفی رشته های پیراپزشکی و بازار کار: رشته پرستاری

بازار کار رشته پرستاری در مقایسه با سایر رشته های پیراپزشکی بسیار مناسب است. اکثر فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند به راحتی صاحب کار شوند. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بهترین مکان برای فعالیت دانشجویان پرستاری است. پرستاران می‌توانند در درمانگاه‌ها، مراکز درمانی و مراکز نگهداری سالمندان و کودکان دولتی و خصوصی به عنوان پرستار کار کنند.

دروس پایه رشته پرستاری

تشریح	میکروب شناسی	فیزیولوژی
انگل شناسی	ژنتیک و ایمونولوژی	آمار حیاتی مقدماتی
بیوشیمی	تحقیق در پرستاری	فناوری اطلاعات در پرستاری

دروس تخصصی رشته پرستاری

تغذیه و تغذیه درمانی	اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری‌های شایع در ایران	روانشناسی فردی و اجتماعی
داروشناسی	زبان تخصصی	فرایند آموزش بیمار
اخلاق پرستاری و ارتباط حرفه‌ای	پرستاری سلامت فرد و خانواده	پرستاری سلامت جامعه
پرستاری و بهداشت محیط	پرستاری بهداشت مادر و نوزاد	بررسی وضعیت سلامت
اصول و مهارت‌های پرستاری	مفاهیم پایه پرستاری	پرستاری در اختلالات سلامت مادر و نوزاد
پرستاری بزرگسالان / سالمندان 1، 2 و 3	مراقبت‌های پرستاری در منزل	مراقبت‌های جامع پرستاری در بخش‌های ویژه
پرستاری اورژانس در بحران‌ها و حوادث غیر مترقبه	پرستاری کودک سالم	پرستاری بیماری‌های کودکان
پرستاری بهداشت روان	پرستاری بیماری‌های روان	اصول مدیریت خدمات پرستاری

4) رشته هوشبری

در ادامه معرفی رشته های پیراپزشکی به سراغ رشته هوشبری می‌رویم. رشته هوشبری نیز از رشته‌های زیرگروه 1 تجربی محسوب می‌شود. داوطلبانی که به دنبال قبولی در این رشته پیراپزشکی هستند باید به درس زیست شناسی با ضریب 4 اهمیت زیادی بدهند. رشته هوشبری با رشته بیهوشی کاملا متفاوت است. دانشجویان در رشته هوشبری با تجهیزات و وسایل مورد استفاده در بیهوشی بیمار در عمل‌های مختلف آشنا می‌شوند. رشته هوشبری به دانشجویان آموزش می‌دهد که بیمار در مرحله بیهوشی به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد.

رشته هوشبری در مقطع کارشناسی دارای 130 واحد درسی است. دانشجویان در دوران کارشناسی باید یک مدت زمان 4 ساله و 8 واحد ترمی را سپری کنند. تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری نیز برای این رشته وجود دارد. دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانند در اتاق عمل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مشغول به کار شوند.

دروس پایه و تخصصی رشته هوشبری

آناتومی 1 و 2	فیزیک هوشبری	میکروب شناسی و استریلیزاسیون
بیوشیمی	فیزیولوژی 1 و 2	ایمونولوژی
روانشناسی	واژه شناسی پزشکی	کاربرد رایانه
آمار زیستی و روش تحقیق	نشانه شناسی و معاینات بالینی	اصول پایه داروشناسی
اصول کمک‌های اولیه	اصول پرستاری و کار در اتاق عمل	فیزیوپاتولوژی
خون شناسی و انتقال خون	فوریت‌های پزشکی	زبان تخصصی
مدیریت در بیهوشی	اصول بیهوشی	روش بیهوشی 1، 2 و 3
مراقبت‌های پس از بیهوشی	اصول و روش‌های اداره درد	اصول مراقبت‌های ویژه
آشنایی با بیماری‌های داخلی و جراحی	داروشناسی اختصاصی	اخلاق حرفه‌ای در هوشبری
	کارآموزی پرستاری

5) معرفی رشته های پیراپزشکی: اتاق عمل

در ادامه معرفی پردرآمدترین رشته های پیراپزشکی به سراغ معرفی رشته اتاق عمل می‌رویم. همانند رشته های پیراپزشکی در که در قسمت‌های قبلی معرفی کردیم رشته اتاق عمل نیز از رشته‌های زیرگروه 1 تجربی محسوب می‌شود. دانشجویان در رشته اتاق عمل با اصول اتاق عمل و فناوری‌های به کار رفته در آن آشنا می‌شوند. این رشته مهارت‌های لازم برای مراقبت از بیمار در حین عمل و بعد از عمل را به دانشجویان آموزش می‌دهد.

این رشته نیز جزو رشته‌های پردرآمد رشته های پیراپزشکی است و فارغ‌التحصیل آن به راحتی می‌توانند وارد بازار کار شوند. دانشجویان فارغ‌التحصیل این رشته می‌توانند در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، اورژانس‌ها، مراکز درمانی، اتاق عمل، رادیولوژی و … فعالیت داشته باشند. این رشته در مقطع کارشناسی گرایشی ندارد، اما دانشجویان می‌توانند در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری یکی از گرایش‌های مورد علاقه خود را انتخاب کنند.

دروس پایه و تخصصی رشته اتاق عمل

تشریح	فیزیولوژی	بیوشیمی
باکتریولوژی و انگل شناسی	آسیب شناسی و بافت شناسی	خون شناسی و انتقال خون
ایمونولوژی	آمار حیاتی	روش تحقیق در اتاق عمل
فناوری اطلاعات در اتاق عمل	فیزیک پزشکی و الکتریسیته و رباتیم و کاربرد آن در اتاق عمل	روان شناسی عمومی
داروشناسی	اصطلاحات پزشکی	زبان تخصصی
بهداشت روان در اتاق عمل	بهداشت در اتاق عمل	اصول و فنون مهارت‌های بالینی
اصول و فنون عملکرد فرد سیار و اسکراب	تغذیه در جراحی	اصول استیریلیزاسیون و ضدعفونی
آشنایی با وسایل و تجهیزات اتاق عمل	مقدمه‌ای بر تکنولوژی اتاق عمل	آشنایی با بیماری‌های داخلی و مراقبت‌های آن
تکنولوژی اتاق عمل – گوارش و غدد و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل زنان و اورولوژی (ادراری – تناسلی) و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل توراکس، قلب و عروق و مراقبت‌های آن
تکنولوژی اتاق عمل اعصاب و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل ارتوپدی و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل ENT، فک و صورت، دهان و دندان و مراقبت‌ها آن
تکنولوژی اتاق عمل اطفال و نوزادان و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل چشم و مراقبت‌های آن	تکنولوژی اتاق عمل ترمیمی، پلاستیک، پوست و سوختگی و مراقبت‌های آن
تکنولوژی اتاق عمل در اورژانس، تروما و بحران ها و حوادث غیرمترقبه و مراقبت‌های آن	بیهوشی و مراقبت‌های آن	روش احیای قلبی ریوی و اصول مراقبت‌های آن
روش‌های احیای قلبی ریوی و اصول مراقبت‌های آن	اصول مراقبت در اتاق بیهوشی	فوریت‌های پزشکی
مدیریت در اتاق عمل	اخلاق حرفه‌ای در اتاق عمل	آشنایی با کلیات تصاویر رادیولوژی رایج در اتاق عمل

سوالات متداول در مورد معرفی رشته های پیراپزشکی

1) آیا تحصیل در رشته‌ های پیراپزشکی بدون کنکور امکان‌پذیر است؟

نه خیر، تحصیل در رشته های پیراپزشکی بدون شرکت در آزمون سراسری امکان‌پذیر نیست.

2) آیا رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی هم معنی هستند؟

خیر رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی به طور کامل با یکدیگر متفاوت هستند. ما در این مطلب به طور کامل تفاوت این رشته‌ها را توضیح دادیم.

3) اکثر رشته‌های پیراپزشکی در کدام زیرگروه قرار دارند؟

اکثر رشته‌های پیراپزشکی جزو رشته‌های زیرگروه 1 تجربی هستند.