کنکور سراسری یکی از بزرگ‌ترین آزمون‌های کشوری محسوب می‌شود که در آینده شغلی و تحصیلی داوطلبان تاثیر زیادی دارد. سازمان سنجش برای کنکور سراسری قوانین خاص خود را دارد. یکی از این قوانین که تاثیر زیادی در انتخاب رشته داوطلبان دارد، بومی گزینی در انتخاب رشته است. تاثیر بومی گزینه در انتخاب رشته بسیار اهمیت دارد و رشته نهایی داوطلب را مشخص می‌کند. سازمان سنجش برای کاهش مشکلاتی مانند مشکلات اقامت و مشکلات رفت و آمد، گزینش بومی را برای انتخاب رشته‌ها در نظر گرفت.
دانشگاه‌های سراسری با توجه به تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته ملزم هستند که 80 درصد از ظرفیت پذیرش رشته‌ها را به داوطلبان بومی اختصاص دهند. این بدین معنی است که تنها 20 درصد از داوطلبان غیر بومی می‌توانند در آن رشته‌ها تحصیل کنند. تیم محتوای حرف آخر در این مطلب به سراغ بررسی تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته می‌رود و اطلاعات دقیقی را در این مورد در اختیار داوطلبان قرار می‌دهد.
بومی گزینی چیست؟
سازمان سنجش برای اینکه مشکلات رفت و آمد، تامین خوابگاه، دوری از خانواده و … را برای داوطلبان کاهش دهد از گزینش بومی یا بومی گزینی استفاده می‌کند. بومی گزینی موجب می‌شود که داوطلبان هر ناحیه امکان قبولی در رشته مورد نظر خود را داشته باشند. با توجه به اعلام سازمان سنجش تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته 80 درصد است. این بدین معنی است که در برخی از رشته‌ها انتخاب داوطلب بر اساس بومی گزینی است و تنها 20 درصد از داوطلبان غیر بومی شانس قبولی در آن رشته را دارند.
گزینش بومی در کنکور سراسری چگونه است؟
رشته‌های مختلف تحصیلی با توجه به گزینش بومی در کنکور سراسری به 4 دسته استانی، ناحیه‌ای، قطبی و کشوری تقسیم می‌شوند.
1) بومی استانی
رشته‌هایی که در اکثر استان‌های کشور وجود دارند پذیرش آن‌ها به صورت بومی استانی صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر رشته‌های استانی به رشته‌هایی گفته می‌شود که در اکثر استان‌ها ارائه می‌شوند. به عنوان مثال اگر پرستاری در یک دانشگاه 40 نفر ظرفیت دارد، 30 نفر از داوطلبانی که برای این رشته انتخاب می‌شوند به صورت بومی هستند و پذیرش 10 نفر از آن‌ها به صورت غیر بومی صورت می‌گیرد.
2) بومی ناحیه‌ای
برخی از رشته‌ها نیز به عنوان رشته‌های ناحیه‌ای در انتخاب رشته‌ها وجود دارند. رشته‌های ناحیه‌ای جزو رشته‌هایی هستند که در برخی استان‌ها ارائه نمی‌شوند. اما در استان‌های مجاور این رشته‌ها وجود دارند. برخی از رشته‌های دوره روزانه مانند پزشکی، داروسازی و … پذیرش بومی ناحیه‌ای دارند. به عنوان مثال استان‌های گلستان، گیلان و مازندران در یک ناحیه قرار دارند. در کل کشور 9 ناحیه وجود دارد که به صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
دسته بندی نواحی بومی
| ناحیه 1 | البرز، تهران، زنجان، سمنان، قزوین، قم و مرکزی |
| ناحیه 2 | آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل |
| ناحیه 3 | اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد |
| ناحیه 4 | سیستان و بلوچستان و کرمان |
| ناحیه 5 | بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان |
| ناحیه 6 | کردستان، کرمانشاه و همدان |
| ناحیه 7 | ایلام، خوزستان و لرستان |
| ناحیه 8 | خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی |
| ناحیه 9 | گلستان، گیلان و مازندران |
3) بومی قطبی
رشته‌های قطبی در بیشتر استان‌ها و نواحی موجود نیستند. اما این رشته‌ها در تعداد محدودی از نواحی مجاور که قطب ناحیه محسوب می‌شوند وجود دارند. چند ناحیه با یکدیگر یک قطب را تشکیل می‌دهند. در حالت کلی 5 قطب بومی وجود دارد و دسته‌بندی قطب‌های بومی به صورت زیر است:
| قطب 1 | البرز، تهران، زنجان، سمنان، قزوین، قم، گلستان، گیلان، مازندران و مرکزی |
| قطب 2 | خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان |
| قطب 3 | آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه و همدان |
| قطب 4 | اصفهان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، لرستان و یزد |
| قطب 5 | بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان |
4) گزینش کشوری
برخی از رشته‌ها ممکن است در یک قطب وجود نداشته باشند، در این شرایط دیگر گزینش بومی وجود ندارند. به نظر شما تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته در این شرایط چگونه است؟ در رشته‌هایی که گزینش آن‌ها به صورت کشوری انجام می‌شود داوطلبان بر اساس نمره‌ای که دارند در دانشگاه قبول می‌شود.
نوع گزینش داوطلبان در دوره‌های تحصیلی
همان طور که در قسمت بالا مطالعه کردید تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته با توجه به شرایط مختلف صورت می‌گیرد. در ادامه مطلب به سراغ نوع گزینش داوطلبان در دوره‌های تحصیلی مختلف می‌رویم. نوع گزینش داوطلبان در دوره‌های تحصیلی مختلف به صورت زیر است:
| دوره | نوع گزینش |
| روزانه | استانی، ناحیه‌ای، قطبی و کشوری |
| نوبت دوم | بومی استانی |
| پیام نور | بومی ناحیه‌ای |
| غیرانتفاعی | بومی ناحیه‌ای |
| مجازی | گزینش به صورت کشوری و بدون بومی گزینی |
| پردیس خودگردان | گزینش به صورت کشوری و بدون بومی گزینی |
| ظرفیت مازاد | گزینش به صورت کشوری و بدون بومی گزینی |
سوالات متداول در مورد تاثیر بومی گزینی در انتخاب رشته
1) به چه میزانی ظرفیت هر رشته محل به داوطلبان بومی تعلق می‌گیرد؟
80 درصد از ظرفیت هر رشته محل به داوطلبان بومی تعلق می‌گیرد.
2) آیا در بومی گزینی شانس قبولی در شهر محل سکونت بیشتر است؟
بله داوطلبان می‌توانند در این روش شانس بیشتری برای قبولی در شهر محل سکونت خود داشته باشند.
3) شرایط بومی گزینی در رشته‌های پرطرفدار چگونه است؟
بومی گزینی برای رشته‌های پرطرفدار به صورت 60 به 40 است. این بدین معنی است که 60 درصد از ظرفیت رشته‌ها برای داوطلبان بومی است.
منبع: حرف آخر