یکی از پرتکرارترین پرسشها بین داوطلبان کنکور این است:
من از اول سال به ریاضی گارد داشتم و تازه میخوام شروع کنم، آیا هنوز میشه؟ از کجا باید شروع کنم؟
پاسخ کوتاه این است: بله، کاملاً میشه!
اما پاسخ بلندتر، دقیقتر و مهمتر این است که باید هوشمندانه شروع کنید. برای اینکه در ریاضی نتیجه بگیرید، لازم نیست نابغه باشید، بلکه باید قدمها را درست و به ترتیب بردارید.
مرحلهی نخست: بدون پایه هیچ چیز شروع نمیشود
قبل از اینکه وارد فصلهای کنکوری شوید، لازم است ریاضیات پایه را تا حد قابلقبولی بلد باشید.
منظور از پایه، مباحثی است مثل:
- حل معادلههای ساده
- جمع، ضرب و تقسیم صحیح
- اتحادها و سادهسازیهای پایه
- مفهوم متغیر و جایگذاری در معادله
اگر این پایهها را بلدید یا با کمی تمرین میتونید یادشان بگیرید، آمادهاید که وارد مسیر اصلی شوید.
دو دیدگاه برای شروع مطالعه ریاضی کنکور
در مسیر یادگیری ریاضی، داوطلبان معمولاً بین دو دیدگاه قرار میگیرند. هر کدام مزایا و شرایط خاص خودش را دارد. اول بهتر است هر دو را بشناسید و بعد ببینید کدام برای شما مناسبتر است.
دیدگاه اول: ریاضی را زنجیرهای بخوانیم (مدل حرفهایتر)
در این روش، ریاضی را مثل یک زنجیره تصور میکنیم؛ هر حلقه پیشنیاز حلقه بعدی است.
یعنی تا معادله را یاد نگیرید، تابع را نمیفهمید؛ تا تابع را نخوانید، مثلثات به مشکل میخورید؛ و بدون مثلثات، حد و مشتق را درک نمیکنید.
مسیر مناسب یادگیری زنجیرهای ریاضی برای کنکور:
- ریاضیات پایه (معادله، اتحاد، سادهسازی)
- معادله و نامعادله
- تعیین علامت و نمودارها
- توابع (تابع دهم ← تابع یازدهم ← تابع دوازدهم)
- مثلثات (پایه دهم تا دوازدهم)
- حد (یازدهم و دوازدهم)
- مشتق
- کاربرد مشتق (اختیاری بسته به زمان داوطلب)
💡 نکته طلایی: در این دیدگاه، تا مبحث قبلی را کامل نفهمیدهاید، سراغ بعدی نروید.
مثلاً وقتی تابع دهم را مطالعه میکنید، انتظار نداشته باشید بتوانید همه تستهای تابع را بزنید؛ چون هنوز تابع یازدهم و دوازدهم را بلد نیستید.
مزیت اصلی این روش این است که شما به درک عمیق و پیوسته از ریاضی میرسید؛ فهم شما از مفاهیم، پلهپله و ماندگار خواهد بود و در نهایت برای سوالات ترکیبی کنکور (که پایههای مختلف را به هم وصل میکنند) آماده میشوید.
دیدگاه دوم: فصلهای دورافتاده و مستقل (مدل سریعتر)
اگر احساس میکنید پایه ضعیفی دارید، یا از ریاضی میترسید، دیدگاه دوم مخصوص شماست.
در این روش، به سراغ فصلهایی میروید که مستقل از سایر بخشها هستند و بدون نیاز به پیشنیاز خاصی میتوانید آنها را مطالعه و تست بزنید.
مباحث مناسب برای شروع در دیدگاه دوم:
- مجموعهها، الگو و دنباله (پایه دهم)
- معادله و نامعادله (پایه دهم و یازدهم)
- شمارش بدون شمردن
- آمار و احتمال
- هندسه (یازدهم و دوازدهم)
این فصلها معمولاً تست مستقیم و غیرترکیبی دارند، یعنی نیازی نیست بقیه فصلها را بلد باشید تا بتوانید سوالاتشان را پاسخ دهید.
اگر از ریاضی فراری هستید، این مباحث مثل نجاتدهنده عمل میکنند: درصدتان را بالا میبرند بدون اینکه درگیر چندین پیشنیاز شوید.
کدام روش برای شما مناسبتر است؟
| وضعیت دانشآموز | پیشنهاد |
|---|---|
| قوی یا متوسط | دیدگاه زنجیرهای (از پایه تا کاربرد مشتق) |
| ضعیف یا تازهکار | دیدگاه فصلهای دورافتاده (شروع از مجموعهها یا هندسه) |
| کاملاً بیعلاقه | انتخاب چند فصل دلخواه و گرفتن درصد بهتر از صفر |
حتی اگر تصمیم بگیرید فقط چند فصل را بخوانید، باز هم بهتر است از صفر زدن در ریاضی خودداری کنید.
چند تست مستقیم در هندسه یا آمار، میتواند نجاتدهنده درصد شما در کنکور باشد.
نکته پایانی مشاورهای
هیچوقت برای شروع دیر نیست؛ تا بهمن یا حتی اسفند میتوانید ریاضی را از پایه شروع کنید و پیشرفت واقعی ببینید.
اما به خاطر داشته باشید که:
یاد گرفتن ریاضی یک مسیر طولانی است، نه یک جهش سریع.
اگر از امروز تصمیم جدی بگیرید، هنوز کاملاً فرصت دارید که ریاضی را به یکی از درسهای نمرهساز خودتان تبدیل کنید.
جمعبندی
- ابتدا پایههای ریاضی را تمرین کنید.
- یکی از دو دیدگاه مطالعه را انتخاب کنید (زنجیرهای یا فصلهای دورافتاده).
- برای هر مبحث تست زیاد بزنید و مرور منظم داشته باشید.
- با هر مبحثی که احساس راحتی میکنید شروع کنید، حتی اگر فقط بخشی از ریاضی را بخوانید.
- مهمتر از همه: هیچوقت برای شروع دیر نیست!