دانشآموزان کنکوری در طول مسیر مطالعه، تقریباً همیشه با یک چالش مشترک روبهرو میشوند: مباحث اسکیپشده؛ همان بخشهایی که یا سخت بودهاند، یا وقت کم آوردیم، یا حس کردیم الان زمان مناسبی برای مطالعهشان نیست. اما سؤال اصلی این است که چطور باید با این مباحث برخورد کنیم؟ آیا باید از صفر شروع کنیم، حذفشان کنیم یا آنها را در برنامهای جداگانه قرار دهیم؟
در این مقاله، بهصورت لایهلایه و کاملاً کاربردی به شما توضیح میدهم که چطور مباحث اسکیپشده را مدیریت کنید تا نه فشار زیادی به خود بیاورید و نه از برنامه اصلی عقب بمانید.
چرا مباحث اسکیپشده اتفاق میافتد؟
چرا مباحث اسکیپشده اتفاق میافتد؟سیستم یادگیری ما لایهای است. یعنی:
- در دور اول مطالعه قرار نیست 100 درصد مبحث را یاد بگیریم.
- قرار نیست همه تستها را حل کنیم.
- قرار نیست همه نکات را بلد باشیم.
کاملاً طبیعی است که ذهن ما هنگام مواجهه با مبحث جدید، فقط کلیات را جذب کند و برای تحلیل عمیقتر نیاز به زمان داشته باشد. بنابراین کنار گذاشتن برخی بخشها در ابتدای مسیر، نهتنها غیرعادی نیست؛ بلکه بخشی از فرایند طبیعی یادگیری است.
سه نوع اسکیپ کردن که معمولاً دانشآموزان انجام میدهند
برای اینکه بدانیم چطور باید مباحث اسکیپشده را مدیریت کنیم، اول باید انواع اسکیپ کردن را بشناسیم.
۱. اسکیپ کامل آموزشی
در این مدل، دانشآموز:
- نه کلاس رفته
- نه ویدیو دیده
- نه حتی یک دور سطحی مطالعه کرده
- نه تست زده
این مبحث کاملاً صفر است.
۲. اسکیپ بعد از آموزش اولیه
در این حالت:
- ویدیو دیده شده
- یک دور جزوه خوانده شده
اما:
- تست آموزش زده نشده
- کتاب تست برای آن بخش کاملاً سفید است
این نوع اسکیپ، بسیار رایج است.
۳. اسکیپ تستهای سخت
در این مدل:
- آموزش انجام شده
- تستهای پایه حل شده
اما:
- تستهای سخت یا ترکیبی اسکیپ شده
این نوع اسکیپ، از همه سالمتر است چون یادگیری پایهای اتفاق افتاده.
با مباحث اسکیپشده باید چطور رفتار کنیم؟
همانطور که گفتم، یادگیری باید تستمحور باشد. یعنی اسکیپ کردن اگر هم قرار است اتفاق بیفتد، بهتر است تنها در سطح تستهای سنگین باشد. اما اگر جزء نوع ۱ یا ۲ باشد، ماجرا متفاوت است و باید زودتر اصلاحش کنید.
قدم اول: تشکیل یک لیست دقیق
برای هر درس، یک لیست بنویسید شامل:
- کدام مباحث را اسکیپ کردهاید؟
- اسکیپ شما از کدام نوع بوده؟
- آیا مبحث جزء حذفیات شماست یا باید بخوانید؟
- میزان اهمیت مبحث در کنکور یا آزمونهای آزمایشی چقدر است؟
این لیست، نقشه راه شما برای جبران مباحث خواهد بود.
قدم دوم: تصمیمگیری بر اساس اولویت واقعی
همه مباحثی که اسکیپ کردهاید یکسان نیستند. شما باید:
- اگر مبحث مستقیم در کنکور یا امتحان نهایی سؤال دارد → بدون هیچ بهانهای باید کامل بخوانید.
- اگر مبحث مهم نیست یا حذف کردهاید → لازم نیست انرژی اضافی بگذارید.
- اگر اهمیت متوسط دارد → در زمانهای مرور یا روزهای سبکتر قرار دهید.
قدم سوم: ورود تدریجی از بازه بعد از ۱۴ آذر
نکته مهم این است که نباید صبر کنید تا «دیماه» یا «جمعه بعد» برسد.
از همین حالا باید مباحث اسکیپشده در کنار روند اصلی مطالعه وارد برنامه شوند.
این ورود میتواند به سه شکل باشد:
- بهعنوان روتین روزانه ۳۰–۱۵ دقیقهای
- در مرورهای آخر هفته
- با اختصاص یک بازه ثابت برای مباحث جا مانده
قدم چهارم: اولویتبندی تستمحور
اگر مباحث شما جزء نوع ۳ هستند (اسکیپ تستهای سخت):
→ اول از همه سراغ تستهای سخت اسکیپشده بروید.
اگر اسکیپ از نوع ۱ یا ۲ است:
→ اول آموزش، بعد تست آموزشی، سپس تست زماندار.
نکته طلایی
اگر اسکیپ کردن یک مبحث باعث شده که در زمانهای مرور مجبور شوید:
- دوباره ویدیو ببینید
- یا دوباره کل جزوه را بخوانید
این یعنی شما اسکیپ اشتباه داشتهاید.
هدف ما این است که در مرورها فقط تست بزنیم، نه اینکه از صفر دوباره درس بخوانیم.
جمعبندی نهایی: راهحل اصولی برای مدیریت مباحث اسکیپشده
برای اینکه مباحث اسکیپشده تبدیل به یک کوه بزرگ روی سرتان نشوند، کافی است:
- لیست دقیق تمام مباحث را بنویسید.
- نوع اسکیپ هر مبحث را مشخص کنید.
- مباحث مهم را در اولویت قرار دهید.
- از بازه آذر، این مباحث را وارد جریان مطالعه کنید.
- مطالعه را لایهلایه و تستمحور پیش ببرید.
- در مرورها از صفر درس نخوانید.
با رعایت همین چند اصل ساده، میتوانید بدون استرس عقبماندگیها را جبران کنید و با خیال راحت به فاز تثبیت و جمعبندی برسید.