تراز کنکور چیست و چگونه محاسبه می شود؟ چگونه ترازمان را بالا ببریم؟

یکی از مهم‌ترین عواملی که داوطلبان در کنکور باید به آن توجه زیادی داشته باشند، تراز در کنکور است. داوطلبان معمولا فرق مابین رتبه نهایی و تراز را نمی‌دانند. آن‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که تراز کنکور و رتبه با یکدیگر یکی هستند. اما این اشتباه است. عاملی که رتبه نهایی دانش‌آموزان و داوطلبان را مشخص می‌کند، تراز در کنکور است. به عبارتی دیگر تراز کنکور مشخص می‌کند که ارزش نتیجه کنکور داوطلبان چگونه است.

داوطلبان همیشه با سوالاتی مانند تراز کنکور چیست یا تراز کنکور چگونه محاسبه میشود، مواجه هستند. برای اینکه پاسخ این سوالات را بدانید شما باید ابتدا با معنی تراز کنکور و رتبه کنکور آشنا باشید. زمانی که تفاوت این دو موضوع را متوجه شدید باید به سراغ محاسبه تراز کنکور بروید و راه‌های افزایش تراز در کنکور را یاد بگیرید. ما در این مطلب در مورد مسائلی مانند تراز کنکور چیست؟ تراز کنکور چگونه محاسبه میشود؟ بهترین تراز کنکور و … نکات مفیدی را در اختیار شما قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.

تراز در کنکور چیست؟ تراز کنکور چیست؟

زمانی‌که کارنامه آزمایشی یا کارنامه کنکور سراسری خود را مشاهده می‌کنید با عبارت تراز کنکور مواجه می‌شوید. اما تراز در کنکور چیست؟ تراز کنکور یکی از مهم‌ترین فاکتورهای قبولی داوطلبان در کنکور است. در واقع می‌توان گفت که تراز در کنکور، ارزش نتیجه کنکور داوطلبان را مشخص می‌کند. تراز کنکور می‌تواند سطح علمی تمامی داوطلبان را به صورت دقیق مشخص کند.

شما می‌توانید با استفاده از تراز کنکور سطح علمی تمامی شرکت‌کنندگان در کنکور سراسری را مقایسه کنید. برای هر سوال در کنکور سراسری یک امتیاز داده می‌شود. این بدین معنی است که با در نظر گرفتن تعداد و ارزش هر سوال که داوطلب به آن پاسخ می‌دهد، یک امتیاز در نظر گرفته می‌شود. این امتیاز، تراز کنکور است و برای مقایسه سطح علمی داوطلبان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال در نظر بگیرید، داوطلبی در آزمون نمره 15 را کسب کرده است. داوطلب با همین نمره 15 نفر اول است زیرا هیچ داوطلب دیگری در این آزمون نمره بالای 15 کسب نکرده است. در آزمون دیگر، داوطلب دوباره همون نمره 15 را کسب می‌کند اما داوطلبان دیگر نمرات بیشتر از 15 کسب کرده‌اند. همان طور که مشاهده می‌کنید این دو نمره کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. این بدین معنی است که زمانی نمره 15 ارزش دارد که داوطلبان دیگر آن نمره را کسب نکرده باشند.

تراز کنکور و رتبه کنکور چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

یکی از نکاتی که حتما باید به آن توجه داشته باشید تفاوت بین تراز کنکور و رتبه کنکور است. رتبه کنکور ترتیب بین داوطلبان را در آزمون سراسری نشان می‌دهد. این بدین معنی است که اگر در یک آزمون 3000 شرکت‌کننده حضور داشته باشند رتبه نهایی داوطلبان نفرات اول تا هزار را مشخص می‌کند. بنابراین رتبه تنها ترتیب سطح علمی داوطلبان و دانش‌آموزان را مشخص می‌کند. این نکته را در نظر داشته باشید که رتبه تفاوت سطح علمی را دانش‌آموزان را به طور دقیق مشخص نمی‌کند.

تراز با دقت بسیار بالا می‌تواند سطح علمی داوطلبان و دانش‌آموزان را با یکدیگر مقایسه کند. هر سوال در کنکور سراسری از ارزش خاصی برخوردار است. داوطلبان با توجه به این که پاسخگو کدام سوال هستند ترازهای متفاوتی را کسب می‌کنند. بنابراین رتبه، ترتیب داوطلبان را نشان می‌دهد اما تراز تفاوت سطح علمی بین داوطلبان را مشخص می‌کند.

رتبه نهایی داوطلب به هر میزانی که پایین‌تر باشد، عدد مناسبی است و این عدد نشان می‌دهد که داوطلب عملکرد خوبی در کنکور داشته است. اگر تراز داوطلب در کنکور سراسری بالاتر باشد، عدد مناسبی است و نشان می‌دهد که داوطلب در مقایسه با سایر داوطلبان عملکرد بهتری داشته است.

تراز کنکور چگونه محاسبه میشود؟

بدون شک همه داوطلبان با این سوال مواجه هستید که ” تراز کنکور چگونه محاسبه میشود؟.” قبل از این که پاسخ این سوال را بررسی کنیم باید به یک نکته مهم توجه داشته باشید. تراز داوطلبان به سطح دشواری سوالات نیز بستگی دارد. سازمان سنجش برای تمامی سوالات آزمون سراسری یک سطح‌بندی مشخص دارد. این سطح‌بندی سوالات را به سه دسته ساده، متوسط و دشوار تقسیم می‌کند. داوطلبانی که به سوالات با سطح دشوار پاسخ درستی می‌دهند تراز بالاتری کسب می‌کنند. بنابراین تراز رتبه داوطلب را مشخص می‌کند نه درصد سوالاتی که داوطلب پاسخ داده است. اگر می‌خواهید بدانید تراز کنکور چگونه محاسبه میشود باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• محاسبه نمره خام در کنکور
• محاسبه نمره تراز
• محاسبه تراز کل

1) محاسبه نمره خام در کنکور

نمره خام داوطلبان در کنکور به صورت درصد بیان می‌شود. برای محاسبه نمره خام در کنکور باید تعداد پاسخ‌های صحیح، پاسخ‌های غلط و تعداد کل سوالات را در نظر بگیریم. همان طور که می‌دانید برای پاسخ‌های اشتباه نمره منفی در نظر گرفته می‌شود. پاسخ‌هایی که داوطلب در کنکور سراسری به آن‌ها پاسخ درست داده است با ضریب 3 در نظر گرفته می‌شود. بنابراین برای محاسبه نمره خام در کنکور باید از فرمول زیر استفاده کرد:

کمترین نمره خام در کنکور سراسری برابر با 33/33- درصد است. این بدین معنی است که داوطلب به تمامی سوالات پاسخ اشتباه داده است. بیشترین نمره خام نیز در کنکور سراسری 100 درصد است. این بدین معنی است که داوطلب تمامی سوالات را به درستی پاسخ داده است.

یکی از نکاتی که حتما باید به آن توجه داشته باشید، اهمیت نمره تراز در کنکور سراسری است.

2) محاسبه نمره تراز

نمره تراز برای هر درس به صورت جداگانه محاسبه می‌شود. نمره تراز هر درس یک عدد است که ما بین 0 و 10000 قرار دارد. خب اگر بخواهیم نمره تراز برای هر درس را به صورت جداگانه حساب کنیم باید چه کاری انجام دهیم؟ شما باید ابتدا نمره خام برای هر درس را حساب کنید. سپس با توجه به فرمول زیر می‌توانید نمره خام آن درس را محاسبه کنید:

نمره تراز = 100* ضریب درس * نمره خام

البته به این نکته توجه داشته باشید که فرمول‌های دیگری نیز برای محاسبه نمره تراز کنکور وجود دارند. ما در این قسمت آسان‌ترین فرمول را به شما معرفی کردیم.

ضریب درس‌های عمومی در تمامی رشته‌ها

برای تمامی درس‌ها ضرایب مختلفی وجود دارد. این بدین معنی است که اگر می‌خواهید نمره تراز برای هر درس را به دست آورید باید ضریب آن درس را بدانید. ابتدا با ضرایب درس‌های عمومی در تمامی رشته‌ها آشنا شوید:

ضرایب درس‌های تخصصی گروه تجربی

ضرایب درس‌های تخصصی گروه ریاضی

ضرایب درس‌های تخصصی گروه انسانی

3) محاسبه تراز کل

مرحله سوم برای محاسبه تراز کنکور، محاسبه تراز کل است. شما بعد از محاسبه نمره خام و تراز هر درس می‌توانید با استفاده از فرمول زیر تراز کنکور خود را محاسبه کنید:

تراز کنکور در آزمون سراسری اهمیت بسیار زیادی دارد. شما با استفاده از این تراز متوجه می‌شوید چه نمره‌ای در درس‌ها کسب کرده‌اید. همان طور که متوجه شدید تراز در کنکور اهمیت زیادی دارد. بنابراین باید سعی کنید نمره تراز درس‌ها را در کنکور افزایش دهید. ما در ادامه مطلب راه‌های افزایش تراز کنکور را به شما توضیح می‌دهیم.

چگونه ترازمان را در کنکور بالا ببریم؟

بسیاری از داوطلبان با این سوال مواجه هستند که ” چگونه ترازمان را در کنکور بالا ببریم. ” پاسخ این سوال به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. ما در این قسمت مهم‌ترین عواملی که موجب افزایش یا کاهش تراز کنکور می‌شوند را به شما معرفی می‌کنیم:

1) تعداد داوطلبان در آزمون سراسری

همان طور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره کردیم، تعداد داوطلبان در میزان تراز کنکور دخالت دارد. این بدین معنی است که اگر در رشته‌ای شرکت می‌کنید که تعداد داوطلبان در آن کمتر است، تراز کنکور نیز در این رشته برای شما پایین خواهد بود.

2) سطح علمی داوطلبان

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند تراز کنکور را مشخص کند، سطح علمی داوطلبان است. این بدین معنی است که اگر سطح علمی داوطلبان بالا باشد، کسب تراز بالا کمی دشوارتر است. اگر می‌خواهید تراز بالایی در کنکور سراسری کسب کنید باید تمامی درس‌ها را با دقت زیاد مطالعه کنید.

3) مطالعه بیشتر و بهتر

اگر می‌خواهید تراز بالایی در کنکور سراسری داشته باشید باید ساعات مطالعه خود را افزایش دهید. زمانی‌که داوطلب مطالعه خود را بیشتر و بهتر می‌کند شانس بیشتری برای موفقیت در کنکور سراسری دارد. برای افزایش تراز کنکور مطالعه تمامی درس‌های عمومی و تخصصی را در اولویت قرار دهید.

4) حل تست‌های کنکور

حل تست‌های کنکور در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش تراز در کنکور است. اگر می‌خواهید رتبه مناسبی در کنکور کسب کنید باید به سراغ تست‌های کنکور بروید و آن‌ها را حل کنید. این کار موجب می‌شود که تسلط بیشتری در مباحث و مفاهیم کنکور داشته باشید و از طرفی دیگر با نوع سوالات نیز آشنا می‌شوید.

5) برنامه‌ریزی مناسب و منظم

یکی از موارد مهمی که برای افزایش تراز کنکور باید به آن توجه کنید، برنامه‌ریزی مناسب است. شما باید با توجه به برنامه‌ریزی دقیق و منظم تمامی درس‌ها را مطالعه کنید. شما بدون داشتن یک برنامه‌ریزی منظم نمی‌توانید در این مسیر موفق شوید. برای تمامی درس‌های عمومی و تخصصی زمان مشخصی را برای مطالعه برنامه‌ریزی کنید. استراحت کافی داشته باشید و در کنار آن برای کنکور آماده شوید.

6) استفاده از منابع آموزشی مناسب

کتاب درسی یکی از مهم‌ترین منابع درسی برای داوطلبان در کنکور است.­ داوطلبان باید در کنار مطالعه کتاب درسی خود به فکر منابع آموزشی مناسبی نیز باشند. این نکته را در نظر بگیرید که شما نیازی به مطالعه صدها منبع آموزشی ندارید. شما می‌توانید یک منبع آموزشی را انتخاب کنید که در مقایسه با سایر منابع کامل‌تر باشد. اگر می‌خواهید تراز در کنکور بالایی داشته باشید از منابع مناسبی استفاده کنید.

7) جمع بندی کنکور

یکی دیگر از نکاتی که برای کسب نمره تراز بالا باید به آن دقت داشته باشید، جمع بندی کنکور است. شما باید در مدت زمان مشخص تمامی درس‌های عمومی و تخصصی را جمع بندی کنید. بهترین زمان جمع بندی کنکور یک ماه تا زمان کنکور سراسری است. خلاصه‌نویسی‌های خود را مطالعه کنید و نکات مهم را یادداشت کنید. شما می‌توانید با جمع بندی مطالبی که یادداشت کرده‌اید تراز بالایی در کنکور کسب کنید.

8) تقویت نقاط قوت

زمانی که تست‌های کنکور سراسری را حل می‌کنید شناخت خوبی از سوالات به دست می‌آورید. سوالاتی که به آن‌ها پاسخ صحیح می‌دهید نقاط قوت شما هستند. شما باید مفاهیم این سوالات را به سادگی و در یک زمان کوتاه مطالعه کنید زیرا آن‌ها را کاملا یاد گرفته‌اید. اگر می‌خواهید تراز کنکور خود را افزایش دهید باید نقاط قوت خود را تقویت کنید.

9) بهبود نقاط ضعف

سوالاتی را که جواب آن‌ها را نمی‌دانید یا پاسخ اشتباه به آن‌ها داده‌اید نقاط ضعف محسوب می‌شوند. شما باید این سوالات را با دقت زیادی مطالعه کنید زیرا آن‌ها را به خوبی متوجه نشده‌اید. اگر به دنبال یک تراز مناسب در کنکور سراسری هستید باید نقاط ضعف خود را بهتر کنید و به دنبال سوالاتی باشید که پاسخ آن‌ها را نمی‌دانید. شما می‌توانید برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد کنکور 1400 به کانال تلگرام حرف آخر مراجعه کنید.

10) آزمون‌های شبیه ساز کنکور

آخرین موردی که در این مطلب به شما معرفی می‌کنیم، شرکت در آزمون‌های شبیه ساز است. آزمون‌های شبیه ساز نقش مهمی در موفقیت دانش‌آموزان و داوطلبان دارند. داوطلبان می‌توانند با استفاده از آزمون‌های شبیه ساز کنکور با حال و هوای کنکور آشنا شوند و تراز هر درسی را به راحتی محاسبه کنند. اگر به دنبال افزایش تراز نمره در کنکور هستید حتما در آزمون‌های شبیه ساز کنکور شرکت کنید.

حرف آخر با حرف آخری‌ها

برای‌تان یک مثال می‌زنم تا بهتر متوجه نمره تراز شوید. فرض کنید که از دانش‌آموزان کلاس یک آزمون فیزیک گرفته می‌شود. شما در این آزمون در کلاس نمره 14 بدست می‌آورید. از طرفی بالاترین نمره کلاس را نیز شما با همان نمره 14 کسب کرده‌اید. حال مجدد آزمون 2 در همان کلاس برگزار می‌شود و این بار باز هم شما نمره 14 بدست می‌آورید. با این تفاوت که این بار 80% کلاس نمره بالاتر از 15 بدست می‌آورند. یعنی در آزمون دوم 80% کلاس نمره‌شان از شما بالاتر است. شما 2 تا آزمون داده‌اید و در هر 2 توانستید نمره 14 بدست آورید. اما ارزش این دو تا نمره 14 یکسان نیست زیرا در آزمون اول شما رتبه 1 را بدست آوردید.

تراز کنکور یعنی ارزش نمرات و تعیین کننده ارزش سولات

این بدان معنی است که ارزش نمرات یکسان نیست. به عبارتی ممکن است دقیقاً درصد نمرات خام کارنامه شما با درصد نمرات خام کارنامه دوست شما یکسان باشد. اما رتبه شما یکسان نباشد. به بیان دیگر، در آزمون سراسری و آزاد هر تست کنکور، ارزش خاص خود را دارد و ارزش تست شمار­ه­ 4 عربی با تست شماره 8 یکسان نیست. اما کدام سوال با ارزش‌تر است؟ جواب این است که سوالی که تعداد پاسخگوی صحیح به آن کمتر باشد. این بدین معنی است که در هر درسی که همه ضعیف باشند و تو قوی باشی تراز کنکور آن درس تو بسیار بالا خواهد بود زیرا همه اشتباه پاسخ می‌دهند و تو صحیح جواب می‌دهی. بنابراین رتبه بالاتری در آن درس خواهی داشت.

از کجا متوجه شویم که در چه درسی وضعیت خوبی داریم؟

برای این سوال 2 جواب رایج وجود دارد که شاید برخی از شماها شنیده باشید:

1. در هر درس، از روی نمره یعنی همان درصد می‌فهمیم که وضع کلی چطور است.
2.  در هر درس یا در همه دروس از روی رتبه می‌فهمیم که وضعیتمان چگونه است.

در ادامه 2 پاسخ فوق را بررسی می‌کنیم تا ببینیم کدام یک درست است یا این که کدام یک درست‌تر است:

مثال:

داریوش در کلاس شیمی مدرسه، آزمون تستی می‌دهد. بعد از اینکه به خانه برمی‌گردد پدرش از او درخصوص آزمون سوال می‌کند که امتحان چطور بود و چند درصد صحیح زدی؟ داریوش در پاسخ سوال پدر می‌گوید که 60% شیمی را درست حل کردم. به نظر شما واکنش پدر داریوش چه خواهد بود علاوه بر اینکه خیلی خوشحال است که پسرش به 60% سوالات پاسخ صحیح داده است؟  به نظر شما وضعیت داریوش در درس شیمی چطور است؟ جالب است بدانید که داریوش در درس شیمی با همه خوشحالی و تشویق پدر جز نفرات آخر است و بقیه شیمی را بالای 60 درصد درست جواب داده‌اند دلیل هم این بوده است که امتحان بسیار ساده و آسان برگزار شده است و بیشتر دانش آموزان نمره خوبی بدست آوردند.

درصد معیار مناسبی برای ارزش‌گذاری نیست

بنابراین با توجه به مثالی که برایتان زدم می‌توان گفت که درصد معیار مناسبی برای ارزش‌گذاری وضعیت درسی یک دانش‌آموز نیست زیرا در یک آزمون راحت و آسان درصد همه داوطلبان و دانش‌آموزان بالا می‌رود و در یک آزمون سخت و دشوار درصدها همه پایین می‌آید. در چنین شرایطی در یک آزمون راحت و ساده درصد 60 درصد زیادی محسوب نمی‌شود. مانند دروس عمومی که اکثرا بالا می‌زنند و همینطور در یک آزمون سخت درصد 40 درصد کمی محسوب نمی‌شود مانند درس ریاضی که اکثرا پایین می‌زنند.

تراز در کنکور معیار مناسب‌تری است

• بنابراین رتبه داوطلب معیار مناسب‌تری برای ارزش‌گذاری است.
• این که او چندمین نفر است مهم است نه درصدی که به دست می‌آورد.
• با این توضیح ممکن است خیلی از شما داوطلبان عزیز بگویید که:
• پس آن چیزی که مهم است، درصد نیست بلکه رتبه است
• این حدس هم، جواب درستی برای بحث بالا نیست

مثال دوم برای تراز کنکور

• عاطفه کارنامه‌ آزمون آزمایشی را با خود به منزل می‌برد.
• مادرش کارنامه را از دست او گرفته و با دیدن رتبه 6 او خیلی خوشحال می‌شود.
• او را تشویق می‌کند. اما خبر ندارد کل داوطلبان آزمون 15 نفر بوده است.
• حالا به نظر شما رتبه برای تعیین وضعیت داوطلبان معیار درستی است؟
• اگر رتبه عاطفه در بین 50 هزار داوطلب کنکور 10 می‌شد بسیار بهتر بود.
• بنابراین رتبه معیار دقیقی برای تخمین وضعیت داوطلب در آزمون نیست.

رتبه بستگی به تعداد داوطلبان کنکور سراسری دارد و چون هیچ یک از آزمون‌های آزمایشی حتی جمعیت 10% کنکور سراسری را ندارد. پس به هیچ عنوان به تنهایی ملاک مناسبی نیست. بعضی از داوطلبان با شرکت در آزمون‌های آزمایشی قصد تناسب بستن دارند که این نیز غلط است. تجربه ثابت کرده است که این نحوه‌ محاسبه، یعنی تناسب بستن در بیشتر موارد، غلط از آب در می‌آید و در بسیاری از موارد رتبه‌ فرد بسیار بهتر از این عدد می‌شود و برخی مواقع می‌تواند نتیجه برعکس باشد.

آمارهای اعلام شده سازمان سنجش درخصوص 

میانگین درصد درس ریاضی در آزمون سراسری 1386 گروه علوم تجربی 4 % بوده است. این بدین معنی که داوطلبان رشته علوم تجربی بطور متوسط از 30 سوال فقط به یک سوال جواب درست دادند. حتما می‌دانید خیلی از داوطلبان بدون آمادگی در کنکور حضور پیدا می‌کنند بنابراین جمعیت داوطلبان کنکور سراسری بطور متوسط، خیل ضعیف‌تر از داوطلبان با انگیزه‌ شرکت کننده در آزمون‌های آزمایشی معتبر است که در این درس تقریباً درصد یازده را کسب نمودند بنابراین تناسب بستن هم کار درستی در این روش نیست.

خوب حالا که درصد و رتبه عملکر درستی ندارد چکار باید کرد؟

• جواب یک عبارت خیلی ساده است: نمره‌ تراز کنکور
• نمره‌ تراز نشان دهنده‌ وضعیت داوطلب در بین داوطلبان دیگر است
• مشکلات نمره‌ خام (درصد) یا رتبه را ندارد
• در محاسبه‌ نمره تراز رتبه و درصد داوطلبان دخیل است
• نمره‌ تراز وضع ما را در میان جمعیت شرکت کننده نشان می‌دهد
• اگر پدر داریوش در مثال 1، به نمره‌ تراز فرزندش نگاه می‌کرد، متوجه می‌شد که او در نمودار جمعیت در قسمت‌های انتهایی قرار دارد یا مادر عاطفه متوجه می‌شد که کسب رتبه 6 در میان 15 نفر کار فوق‌العاده‌ نیست
• اکنون که متوجه قضیه شدید باید سعی کنید جهت بالا بردن نمره تراز از این نکات بهره ببرید

سوالات متداول در مورد تراز کنکور

1) تراز کنکور چگونه محاسبه می‌شود؟

شما می‌توانید با محاسبه نمره خام و تراز هر درس با استفاده از فرمول، تراز کل خود را حساب کنید.

2) تراز کنکور اهمیت بیشتری دارد یا رتبه نهایی؟

بدون شک تراز کنکور از اهمیت زیادی در کنکور سراسری برخودار است.

3) تراز کنکور و رتبه کنکور چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

رتبه کنکور ترتیب بین داوطلبان را مشخص می‌کند اما تراز کنکور سطح علمی داوطلبان را تعیین می‌نماید.